دولت جدید الجزایر پس از ماه ها رکود کاری که بر این کشور حاکم بود روز دوم ژانویه به ریاست آقای عبد العزیز جراد ، از سوی رئیس جمهور عبد المجید تبون معرفی و آغاز به کار کرد .

مهمترین وظایف کابینه آقای جراد مقابله با رکود و تدوین و تصویب قانون اساسی جدید است .

مشخصات آماری دولت معرفی شده به شرح زیر است :

اعضای کابینه ۳۹ نفر

تعداد مردان عضو کابینه ۳۴ نفر

تعداد زنان عضو کابینه ۵ نفر و برای اولین بار با یک زن محجبه عضو کابینه الجزایر شده است .

جوان ترین وزیر : آقای یاسین ولید ۲۶ سال

رئیس دولت به گفته خودش در صد روز اول به سازمان دهی اعضا ، عزل و نصب ها و مطالعه و آشنایی با وضعیت موجود و برنامه ریزی های مربوطه می پردازد و پس از صد روز وظایف عملی و اصلاحات مورد نظر را آغاز خواهد کرد تا کشور را از رکود خارج کرده و به امور مختلف سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی تحرک بخشد .

رئیس جمهور تبون تا به حال تلاش کرده تعدادی از مطالبات مردم در حراک شعبی را پاسخ گفته و اصلاحاتی را ، هر چند شکلی به انجام برساند و قول داده که به تدریج و در چارچوب قانون اساسی فعلی به دامنه اصلاحات بیفزاید . آزادی زندانیانی که به خاطر اعتراض به حکومت ، گرفتار شده بودند ، حذف لقب فخامه از نام رئیس جمهور ، مبارزه با فساد ، به کار گماشتن وزرایی که کمتر به فساد آلوده بوده اند و کسانی که تا حدی از حراک شعبی حمایت کرده اند از جمله این اقدامات است . البته پر واضح است که این دولت حد اقل تا یک سال آینده بیشتر فعالیت هایش سامان دادن به اوضاع داخلی کشور باشد وتوجه کمتری نسبت به ارتباطات خارجی ،بویژه در مسائل فرهنگی از خود نشان دهد.

یکی از جنبه هایی که توجه به آن در ارتباطات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و الجزایر ، دارای اهمیت است ، شناخت شخصیت و دیدگاه های وزرایی است که در بخش های فرهنگی کابینه به کار گرفته شده اند .

وزارت خانه های مرتبط با فعالیت های فرهنگی و روابط دو جانبه در این زمینه عبارتند از :

۱- وزارت فرهنگ  / خانم دکتر ملیکه بن دوده

۲- وزارت امور دینی و اوقاف  / آقای دکتر یوسف بلمهدی

۳- وزارت پرورش ملی (آموزش و پرورش ) /  آقای دکتر محمد واجعوط(اوجاوت)

۴- وزارت گردشگری / آقای دکتر حسن مرموری

۵- وزارت آموزش عالی و پژوهش علمی / آقای دکتر شمس الدین شیتور

و البته وزارت ناظر بر همه این وزارت خانه ها در روابط و همکاری های خارجی ، وزارت امور خارجه است .

از وزارت خانه های فوق به جز آقای دکتر یوسف بلمهدی وزیر امور دینی و اوقاف و آقای حسن مرموری وزیر گردشگری سایر وزرا جدید هستند و قبلا سمت وزارت نداشته اند . قضاوت نسبت به آنها نیازمند گذشت زمان است اما نگاهی مختصر و گذرا به شخصیت دو وزیر فرهنگی و دینی که بیشتر با آنها در ارتباط کاری قرار خواهیم داشت خالی از لطف نیست .

۱- خانم دکتر ملیکه بن دوده وزیر فرهنگ

خانم ملیکه دانش آموخته فلسفه و استاد همین رشته در دانشگاه الجزایر . و عضو شبکه زنان فیلسوف در سازمان علمی و فرهنگی یونسکو در پاریس است . او کتابی در زمینه فلسفه سیاسی به نام " فلسفه سیاسی حنا آرندت " تألیف کرده که از سوی انتشارات "الاختلاف" الجزایر و "الامان" لیبی و "الضفاف" عربستان سعودی به اشتراک منتشر شده است .

وی دارای شخصیتی  سکولار و لائیک است که بیشتر تحت تأثیر فرهنگ فرانسوی است و با ارزش های دینی سازگاری نشان نمی دهد . برخی از نقطه نظرات نامبرده ، که در مصاحبه ای با روزنامه الجزایر در تاریخ ۲۲ فیوریه ۲۰۱۹ ، قبل از رسیدن به وزارت اظهار داشته به شرح زیر است :

الف : او در مورد کاندید  معرفی کردن اسلام گرایان برای ریاست جمهوری و روی کار آمدن آنها در الجزایر می گوید :

منطق سیاست با منطق ایدیولوژی تفاوت دارد . سیاست در اصل و از نظر فلسفه سیاسی قدرت گرفتن مجموعه ای از مردم است که با همدیگر هدفی واحد دارند و به معنای ایجاد جزیره هایی است که همه در آن جای داشته باشند و البته احزاب سیاسی الجزایر همگی در این امر ناتوان بوده اند و احزاب اسلامی چه در الجزایر و چه در جهان عرب ثابت کرده اند که آنها به خاطر ایدیولوژی دینی که می تواند ملت ها را به خود جذب کند ؛ نیروی انتخاباتی خوبی بوده اند ولی هیچگاه نیروی سیاسی به شمار نمی روند ، زیرا از منطقی پیروی می کنند که با همه دنیایی که برای همه – با ایده های متفاوت – است ، به دشمنی بر می خیزند و این همان مطلبی است که ماکیاولی در کتاب "فرمانروا" به آن اشاره کرده و گفته : اینها را در صحنه سیاست راه ندهید .

ب : و نیز درباره نزاعی  که چندی پیش بر سر موضوع نماز معلمان و دانش آموزان در محیط های آموزشی ، بین وزیر آموزش و پرورش وقت و جامعه الجزایری (دانش آموزان ، معلمان ، اولیاء دانش آموزان و مطبوعات) در گرفت اظهاراتی داشته که نشان دهنده اندیشه و تفکر خانم بن دوده است .

قابل ذکر است که وزیر وقت آموزش و پرورش الجزایر در اظهاراتی که چندی پیش در مطبوعات انعکاس یافت خواستار جلوگیری از اقامه نماز در مدارس شده بود . این اظهارات مورد اعتراض عمومی در جامعه الجزایر قرار گرفت.

خانم بن دوده در قضاوت بین وزیر و مردم می گوید :

بله وضعیت برای مدت هایی طولانی به همین صورت باقی می ماند (یعنی دانش آموزان تحت تأثیر جاذبه های دینی نماز می خوانند) موضوع تعلیم و تربیت سال ها است که به شدت ایدیولوژیک شده است . نظام الجزایری بعد از استقلال و برای تقویت به اصطلاح ارزش های میهنی سعی در این امر داشته است تا از تنوع قومی و فرهنگی جامعه الجزایری جلوگیری کند به ویژه بعد آمازیغی جامعه را کنار زده و با شیوه های تربیتی ضعیف  ، بعد عربی جامعه را تقویت نماید ، این امر به الجزایر سرشار از ارزش های فرهنگی و تاریخی کمک نمی کند .آنچه از تغییرات کنونی حادث می شود ، دانش آموز الجزایری را از ارزش های همزیستی برد بارانه با دیگران دور می سازد و به شخصیتی بسته ، دگم اندیش و بیگانه ستیز مبدل می سازد که از ذهنیتی متحجر بر خوردار خواهد شد . (یعنی نماز خواندن دانش آموزان نشانه تحجر و دگم رندیشی آنان و دور شدن از ارزش های متمدنانه است )

دانش آموزی که شخصیتش در تربیت دینی ، اجتماعی و ادبی خاص شکل بگیرد با ارزش هایی آشنا نمی شود که به او اجازه دهد تا شهروندی حقیقی ، افتخار آفرین و منفتح در برابر دیگران باشد . نا توانی مدرسه الجزایری بیش از نا توانی و ضعف الجزایر در سایر زمینه ها است و رسوبات فکری در بخش آموزش و تربیت ، طی سالیان دراز مدارس امروز را به معرکه ای حقیقی مبدل ساخته که محافظه کاران در برابر هر گونه تغییری مقاومت می کنند . این اولین و آخرین میدان نبرد آنها است و فکر نمی کنیم که آنها حاضر به عقب نشینی باشند ، الآن مردم از بن غبریط (وزیر آموزش و پرورش که خواستار جلوگیری از اقامه نماز در مدارس شده بود) بیشتر از ویژگی های لازم برای نامزدهای رئیس جمهوری صحبت می کنند .

۲- آقای دکتر یوسف بلمهدی وزیر امور دینی و اوقاف

آقای دکتر یوسف بلمهدی از جمله وزرایی است که در دوره قبل هم در این سمت خدمت کرده است و در دولت جدید هم در مسئولیت خود ابقا شده است .

او متولد ۱۹۶۳ و دارای دکترا ی علوم اسلامی از دانشکده اصول دین در دانشگاه الجزایر است . او استاد دانشگاه ، امام مسجد ، خطیب جمعه و یک مبلغ اسلامی . و دارای شخصیتی صوفی ، معتدل و میانه رو است .

او به شدت ضد سلفی است و مذهب سلفی را عامل خشونت ، تندروی و ادامه  خوارج می داند .

او می گوید:  سلفی های الجزایر افرادی هستند که سطح فکر دینی شان بسیار نازل است ، آنها نسبت به علوم دینی و شریعت اسلامی جاهل اند و این امر آنان را به غلو در دین ، تندروی  و سخت اندیشی کشانده است و قرآن خواندن آنها از حلقومشان  بالاتر  نرفته و به عقل هایشان نمی رسد .

با این همه ، در  بدنه وزارت امور دینی الجزایر از دوره های گذشته مخصوصا دوره وزارت محمد بن عیسی که خود فردی تندرو و متأثر از وهابیت بود ؛ سلفیان بسیاری نفوذ کرده اند و بسیاری از مساجد پایتخت و سایر شهرها را در اختیار امامان جماعت وهابی گذاشته اند . این امامان جمعه و جماعات هر از گاهی حملات شدیدی به مکتب اهل بیت و پیروان آن انجام می دهند .

 مسئولان الجزایری در این مورد می گویند : وهابی ها با تقیه و پنهان کاری هنگام امتحانات برای انتخاب امام جماعت ، عقاید خود را آشکار نکرده اند و با این حیله بسیاری از مساجد را در اختیار گرفته اند .

طبق بر آوردی که یکی از شخصیت های آشنا به امور فرهنگی و دینی الجزایر در این زمینه به رایزن فرهنگی اظهار داشت ، بین ۳۰ تا ۴۰ در صد مساجد در اختیار سلفی ها و وهابی ها است . البته صوفیان الجزایری در جامعه به گستردگی وجود دارند و دارای نماز جماعت و جمعه و تبلیغات مذهبی هستند . دولت الجزایر هم رابطه و همکاری خوبی با آنها دارد ولی محل رسمی اقامه جمعه و جماعت و آئین های مذهبی آنها ، در زوایا است .

آقای یوسف بلمهدی وزیر امور دینی هم روحیه ای معنویت گرا و صوفیانه دارد در ملاقات با سفیر و رایزن فرهنگی سفارت آمادگی همکاری خود را  در زمینه فعالیت های قرآنی اعلام کرد . او تا به حال به ایران سفر نکرده است .  

این نکته حائز اهمیت است که علی رغم روح تسامح وبی طرفی در برابر ادیان ومذاهب که دولت مردان الجزایری مدعی آن هستند  ؛ نسبت به تشیع  بسیار حساسیت وجود دارد و از هر کونه فعالیتی که شائبه تبلیغ مذهب شیعه  داشته باشد و از انجام هر نوع اقامه شعائر شیعی ،  تحت عنوان مبارزه با حسینیه های خانگی ، به شدت جلوگیری می شود .